Nieuws en artikelen over polychrome
2024
Awoiska van der Molen – The Humanness of Our Lonely Selves
In april en mei drukten Awoiska van der Molen en ik, in mijn atelier, de 26 kooldrukken die deel uitmaken van haar tentoonstelling in Huis Marseille The Humanness of Our Lonely Selves. Twee maanden dag in dag uit werken in een door het trage procedé opgelegde tempo van één beeld, misschien twee, per dag. Een mooi tocht naar een prachtige tentoonstelling en een heel bijzondere samenwerking waarin we de beelden letterlijk uit een zwarte wolk zagen opdoemen.
In de Groene stond een mooi beschouwend artikel van Jan Postma over de tentoonstelling: Gemaakt van nacht. Op luister naar de podcast De donkere kamer van Kaat Celis.
Nog te zien tot 13 oktober 2024.
2023
Bij de dood van Erwin
Op 20 september overleed Erwin Olaf. Na een geslaagde longtransplantatie begin september overleed hij plotseling. Een groot verlies, in de eerste plaats voor zijn man, familie en vrienden. Erwin was hier vanaf 2011 zeer regelmatig in het atelier. Hij kon weer even leerling zijn en genoot van het werken in de donkere kamer. Samen rekten we, met zijn werk, de grenzen van de kooldruk op. Het vertrouwen, de warmte en vriendschap die ik van hem kreeg en de lol en mooie gesprekken die we hadden, tekenen hem voluit en laten hem voortleven.
De groene amsterdammer plaatste kort na zijn dood een voorpublicatie van een interview met Erwin Olaf door Róman Kienjet voor het nog te verschijnen boek ‘Licht’ met interviews met 14 nederlandse fotografen.
2022
Voor de tenstoonstelling Dance in Close-Up: Hans van Manen seen by Erwin Olaf drukte ik een aantal beelden in kooldruk. Zes zijn er van 18 juni t/m 17 juli 2022 te zien op de tentoonstelling in Galerie Ron Mandos in Amsterdam. Een korte film over de tentoonstelling met rond 9 min een item over de kooldrukken vind je hier
2021
Interessante film over de collectie fotografie van de universiteit Leiden. Met Erwin Olaf die vertelt over de kooldrukken die hij in Middelburg maakte. Het gedeelte over kooldruk begint op 10 minuten van het begin.
2020
In PF nummer 4 van 2020 stond in de rubriek ‘Analoog’ een artikel van Werner Pellis over mijn werk.
2019
Van 16 februari tot en met 11 mei 2019 hingen er elf, in middelburg gedrukte, kooldrukken op de grote dubbeltentoonstelling in het gemeentemuseum en het fotomuseum in Den Haag.
Erwin Olaf vertelde er in een interview met de volkskrant dit over :
Een andere inspiratiebron voor Olaf is een 19de-eeuws zwart-witstilleven met rozen van Bernard Eilers. Voor de foto werd een ingewikkelde druktechniek gebruikt: de kooldruk, die ontstaat wanneer een dikke laag gelatine gemengd met zwartsel op een drager wordt aangebracht. Deze wordt lichtgevoelig gemaakt, met UV-licht belicht en onder (koud) water overgedragen op een nieuw vel papier. Na spoelen in warm water kan de oorspronkelijke drager worden losgehaald en staat het beeld op het nieuwe vel.
‘Het is zo mooi, zo delicaat, het is techniek én inhoud.’ Olaf maakte in 2013 een serie over Joodse Amsterdammers en gebruikte daarvoor de kooldruk. ‘Ik vond het symbolisch om die delicate, maar onvergankelijke techniek te gebruiken, omdat de Joodse identiteit onder druk staat.’
De kooldruk is een uiterst lastige techniek, vertelt hij. ‘Je moet kalm blijven. Zodra je denkt: ik moet nog boodschappen doen, glijdt de gelatine van je papier. Dat verstilde zie je terug op de foto van Eilers*. Ik heb het stilleven zelf lang genegeerd, het was te simpel, zo zonder modellen. Nu wil ik die rust, dat kleine zwijgende, juist eren.’
* ook te zien op de tentoonstelling
2013
Trouw
In Trouw van donderdag 29 augustus 2013 stond een uitgebreid interview met Erwin Olaf over kooldruk naar aanleiding van twee tentoonstellingen (Stadsarchief, Flatland Gallery) met in Middelburg gedrukte kooldrukken
Uit het interview
Opeens was de meester weer leerling. De internationaal succesvolle
fotograaf Erwin Olaf (1959) zegt dat zijn eigenwijze jaren achter hem
liggen en dat hij zich ontvankelijk voelt voor nieuwe inzichten. “Ik heb
genoeg uitgespuwd, en wil weer innemen.”Om de zes weken reisde hij vorig jaar van Amsterdam naar
Middelburg om zich te verdiepen in de negentiende-eeuwse
kooldruktechniek, die vanaf 1860 tot 1930 commercieel werd
toegepast. Uit zijn beschrijving van de route naar het leslokaal spreekt
een verlangen naar onthaasting, naar meer concentratie.“In een buitenwijk met jarendertigwoningen loop ik een tuinpad op,
langs schuurtjes naar een binnentuin. Daar verstomt het geluid van
het weinige verkeer. Verderop ga ik een oud verenigingsgebouw
binnen. Het is er volkomen stil. Er zit een meneer met een rustig
levenstempo en een rustig karakter. Aan zijn ritme moet ik me enkele
dagen aanpassen.”Die meneer, Kees Brandenburg, houdt van
fotografische experimenten en geeft workshops over dat ingewikkelde,
tijdrovende en kwetsbare procedé van de kooldruk. Olaf beeldt de
essentie ervan uit door denkbeeldig papier te wiegen.“Dat spoelen duurt een half uur, drie kwartier, zo lang als nodig is. En
ondertussen moet je rustig blijven. Ik kan ouwehoeren en deals
maken door de telefoon, maar dan sta ik na drie dagen met lege
handen. Er is kool, gelatine, lichtgevoelig materiaal, een vel papier en
een negatief, en die negentiende-eeuwse materie laat zich niet leiden.
Als je kletst beweeg je te veel, spoelt de gelatine weg en kun je
opnieuw beginnen.” Bij het drogen van de foto kunnen glimmende
vlekken verschijnen, zoals op een antieke spiegel. Weg euforie.Zo moeizaam ging het de eerste negen maanden. Vandaar de
voorzichtigheid en gepaste trots waarmee Olaf een zelfgedrukte foto
van zijn werktafel pakt. Een zittende vrouw, gekleed in een afglijdend
hemd dat haar ouderdom benadrukt. Hoe haarscherp is de afdruk en
hoe verfijnd het contrastverloop. “Ik heb het idee dat deze foto een
andere expressie heeft dan als reguliere afdruk. Alsof ze zo uit de
negentiende eeuw is komen lopen.”(…)
“Het is lekker om boven die spoelbakken te hangen en de wereld te
vergeten. Naar dat beeld te koekeloeren en mezelf op een nieuwe
manier te laten kijken. Niet alleen naar de grote lijn, maar de invloed
herkennen van die kleine lichtverandering van links naar rechts op het
karakter van de foto. leder haartje op dat handschoentje, de mooie
optelsom. Wat mij verder zo bevalt is de terugkeer naar de drie-
eenheid vorm, inhoud en techniek. Die was verwaterd door de
digitalisering.”
In april 2013 waren de kooldrukken uit de ‘Berlin’ serie al te zien in Londen (Hamiltons) en New York (Heasted Kreautler). Uit het persbericht:
A selection of photographs from the series have been produced as carbon prints. Carbon printing, a traditional 19th century printing method with strong ties to Dutch art history, is an extremely time consuming and arduous process using pigments. Olaf sought out one of the only Carbon printers still working in the Netherlands, Kees Brandenburg, and together they combined contemporary technique, with 19th century methods to produce an unrivaled 21st century version of the Carbon print.
2011
Fotografisch Geheugen
In nummer 71 van ‘Fotografisch Geheugen’ van het Nederlands Fotogenootschap wordt in een artikel van Niels Coppes aandacht besteed aan de workshops hier. Maar niet alleen door dit artikel is het een zeer lezenswaardig nummer omdat het helemaal over ‘bijzondere procedés is gaat.
Er zijn artikelen over fotografen Hendrik Kerstens, Kees Helmers en Indra Moonen. Daarnaast uitgebreide recensies van boeken over determineren en conserveren van fotografische technieken.
Het nummer is te bestellen via de site.
2009
KM – Kunstenaarsmaterialen
Workshop Kooldruk
Lange toonschaal, scherpe afdruk.
Een workshop in beeldverhaal door Anton Staartjes en Kees Brandenburg.
Het artikel kan hier als pdf gedownload worden.
2008
Guide to Unique Photography – GUP 13 – The Belgium Issue
True Romance
Gregor Servais doet verslag van zijn ervaringen met broomoliedruk.
Dit nummer is te bestellen via de site
KM Kunstenaarsmaterialen, nummer 65, voorjaar 2008
Oude procedés voor nieuw beeld, door Anton Staartjes
2007
PF – Professionele Fotografie – nummer 4, 2007
Pixels en Gom
Oude procedés voor nieuwe fotografen
Guide to Unique Photography – GUP 11 – New Dutch Heroes
Forgotten Techniques
Gregor Servais dompelt zich twee dagen onder in de verre geschiedenis van de fotografie toen zout en albuminetechnieken werden gebruikt.
Dit nummer is te bestellen via de site
